De Melssinghdreef

Historie

Op de topografische kaart het stratenplan van Tuil rond 1850.
De Melssinghdreef is ingekleurd. Opvallend is de knik in de weg.
Op een oudere kaart (17591) is te zien dat de weg hier aanvankelijk rechtdoor liep. Het was de toegangsweg naar het toenmalige kasteel Den Esch en tevens de weg (dreef) waarlangs boeren uit het dorp het vee naar het open veld brachten. Het graspad na huisnummer 3A is daar een overblijfsel van.
Waarom later een knik in de weg gekomen is? We weten het niet.

topokaart
Uitsnede uit topografische kaart 18503

 

oudedreef
Overblijfsel van de oude Dreef

Kasteel Den Esch stond ter hoogte van de kruising van Melssinghdreef en Bouwing, aan een afgesneden Waalarm. Op de plaats van het kasteel staat nu een boerderij, Melssinghdreef 1.

Naamgeving

De weg is vernoemd naar F. Melssingh die van 1838-1843 lid was van het algemeen bestuur van het polderdistrict Tielerwaard.
Voor die tijd heette de weg vermoedelijk gewoon de Dreef.

Huisnummers

Tot 1978 hoorde Tuil bij de gemeente Haaften. De huisnummering van de Melssinghdreef herinnert daar nog aan. Deze begint, anders dan gangbaar is, met nummer 1 aan de Bouwing en eindigt met 13 bij de Langstraat in de kern van het dorp.

De aanduiding van een huis met straatnaam + nummer, is nog niet zo heel erg lang geleden ingevoerd. Tot vlak na de Tweede Wereldoorlog had ieder huis in Tuil alleen een C-nummer.

huisnummer
Het oude huisnummerbordje van het molenaarshuis van de Tuilse Poldermolen

 

Teisterbant4

Het huis op nummer 13 heeft een naam die verwijst naar een ver verleden.

teisterbandt

Teisterbant was in de vroege middeleeuwen een gouw, zoiets als wat nu een provincie is.
Het was een groot gebied, van Vlaardingen tot Tiel. Ook de Tielerwaard, en dus Tuil, viel eronder. Het gebied werd begrensd door de rivieren Maas, Waal, Lek en Hollandse IJssel.
De naam wordt in 709 voor het eerst genoemd. Driehonderd jaar later viel Teisterbant als bestuurlijke eenheid uiteen. De Tielerwaard werd toen opgenomen in het graafschap Gelre.

T-boerderij5

Het pand aan de Melssinghdreef 10 is een typisch voorbeeld van een Betuwse boerderij, de T-boerderij. Het woonhuis is hierbij dwars op de stal geplaatst.
Dit type boerderijen komt in het gehele rivierengebied voor. Het wordt ook wel rivierdwarshuis genoemd.
Melssinghdreef 7 is daar ook een voorbeeld van.

melssinghdreef7
T-boerderij, Melssinghdreef 7 (foto 1966)6


Van klein naar ruimer

Aanvankelijk hadden de boerderijen in het rivierengebied, net als overal, een klein woongedeelte.
In de Betuwe was de grond echter vruchtbaar en genoten boeren een zekere welvaart. Zij konden zich een ruim woonhuis permitteren. Het woongedeelte van de boerderij werd dan ook uitgebreid, eerst in één richting, later in beide richtingen.
Vanaf de 18e eeuw werden de T-boerderijen direct als zodanig gebouwd.

Het woonhuis

Het woongedeelte had meestal twee kamers: een pronkkamer en een opkamer boven de kelder. Aan de buitenkant is te zien waar de opkamer is, het raam zit daar hoger.

De stal

In de stal, de deel, stonden de koeien en was de paardenstal. Op de deel werd ook het graan gedorst.
Boven de deel lagen rechte dunne gladde boomstammen of van wilgentenen gevlochten matten, de slieten,  waarop hooi, stro en graan konden worden opgeslagen.
Soms werd het hooi opgeslagen in een hooiberg.

Het schild

Karakteristiek voor boerderijen in het rivierengebied zijn de grote deuren in de achtergevel en het dakoverstek daarboven. Daardoor kon de boer de wagens droog uitladen.
Zo'n overstek wordt plaatselijk het schild genoemd.

achtergevel
Achtergevel met schild, Melssinghdreef 5 (foto 1971)7

 

Bronnen:
1Kaartenverzameling Rijksarchief Gelderland, https://www.archieven.nl/nl/zoeken?mivast=0&mizig=210&miadt=37&miaet=1&micode=0509&minr=38237070&miview=inv2
2 Kastelenlexicon, https://cchin.nl/kastelenlexicon/lexobject.xql?id=lx1162. Geraadpleegd op 28 januari 2020
3Tijdreis over 200 jaar topografie, http://www.topotijdreis.nl/
4
Ensie, https://www.ensie.nl/lexicon-van-de-nederlandse-landstreken/teisterbant. Geraadpleegd op 18 januari 2020
5Gemeente Druten, http://www.welstandsnotas.nl/druten/13721.htm. Geraadpleegd op 13 januari 2020
6Foto van A.J. van der Wal, Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 107.710
7Foto van A.J. van der Wal, Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 138.748